Door de klimaatverandering voelt de eikenprocessierups zich steeds beter thuis in Nederland. De afgelopen jaren zorgde deze rups voor een plaagdruk in gemeente Oirschot en de hele regio. De brandharen van de rups zorgen voor veel klachten. Op deze pagina leest u wat gemeente Oirschot doet om de overlast te bestrijden en wat u zelf kunt doen.

De eikenprocessierups is de larve van een nachtvlinder. Ze legt haar eitjes vooral in de toppen van eikenbomen. Vanaf half april tot begin mei komen de eitjes uit. Na een aantal vervellingen, komen de rupsen in groepjes samen. Ze vormen grote nesten op de stam. Na drie keer vervellen krijgen de rupsen brandharen. Deze brandharen veroorzaken gezondheidsklachten en zorgen daardoor voor overlast.

Wat doen wij?

We proberen de overlast zoveel mogelijk te beperken. We willen de rups niet uitroeien, maar de overlast voorkomen en beperken. We maken onderscheid in de preventieve methode en de reactieve methode:

  • De preventieve methode zetten we in als de rups al aanwezig is, maar nog geen irriterende brandharen heeft. We bespuiten de bomen dan met een biologisch bacteriepreparaat (Xentari). 
  • De reactieve methode zetten we in wanneer we geen biologische middelen kunnen gebruiken. We kiezen dan voor het wegzuigen van de rupsen. Dit kan pas wanneer de rupsen brandharen hebben. Eerder is er nog geen nestvorming, waardoor ze te verspreid en klein zijn om effectief te kunnen wegzuigen. 

Prioriteit locaties

We moeten onze beschikbare middelen efficiënt inzetten. Daarom kiezen we voor een gerichte aanpak. Daar waar de kans op gezondheidsklachten hoog is, zetten we in op beheersing van de overlast. Afhankelijk van de plaagdruk van de eikenprocessierupsen en de gebruiksdruk geven we zo prioriteit aan een locatie. Hoe hoger het risico voor de volksgezondheid, hoe sneller we de rupsen verwijderen. Dit zijn vaak locaties waar veel mensen verblijven. Denk aan speelplaatsen, plekken waar (huis)dieren staan of waar veel voetgangers of fietsers passeren.

Lange termijn

Op de lange termijn willen we naar een natuurlijk evenwicht. In onze gemeente staan veel eikenbomen en lanen. Wanneer we een gebied opnieuw inrichten, gaat de voorkeur uit naar het aanplanten van andere soorten dan de eikenboom. Door het verminderen van het aantal eiken verkleint de beschikbaarheid van voedsel voor de rupsen. Daarnaast proberen we goede condities voor natuurlijke vijanden te creëren. We planten steeds meer natuurlijke bermen aan waar veel insecten op af komen. Ook plantten we meerdere bloembolstroken aan en hingen we nestkasten op.

Particulier terrein

We bestrijden de eikenprocessierups alleen bij eikenbomen in de openbare ruimte. Inwoners zijn zelf verantwoordelijk voor bestrijding van de rups op particulier terrein. Probeer de rupsen niet zelf te verwijderen maar bel een gespecialiseerd bedrijf, bijvoorbeeld een boomverzorger. Als u de rupsnesten onvakkundig en zonder beschermingsmiddelen bestrijdt, kunnen de gevolgen zeer ernstig zijn.

Gezondheidsklachten

Komt u in een gebied waar eikenprocessierupsen zijn? Bedek dan zoveel mogelijk uw huid en vermijdt elk contact met eventuele brandharen. Deze brandharen veroorzaken gezondheidsklachten zoals jeuk, bultjes of oogklachten.

Bij klachten:

  • Probeer zo min mogelijk te wrijven of krabben, dit verergert de klachten.
  • Spoel de huid en ogen zoveel mogelijk met lauw water.
  • Ga met een strip plakband over de huid. Zo kunt u proberen de meeste brandharen van de huid verwijderen.
  • De meeste klachten gaan binnen 2 weken vanzelf over.
  • Bel uw huisarts bij oogklachten als spoelen niet helpt.
  • Bel ook met uw huisarts als u steeds dikkere lippen, tong of oogleden krijgt of benauwdheid ervaart.

Voor meer informatie over gezondheidsklachten verwijzen wij u naar de Eikenprocessierupsen en gezondheid · GGD Leefomgeving(externe link)

Wat kunt u zelf doen?

Wilt u zelf iets doen in de bestrijding van de eikenprocessierups? Maak uw tuin dan aantrekkelijk voor natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Zaai bijvoorbeeld wilde (inheemse) bloemen en bloembollen waarop nuttige insecten afkomen. Daarnaast kunt u nestkasten voor vogels, insectenhotels en vleermuiskasten plaatsen. Bij voorkeur plaatst u nestkasten en vleermuiskasten in de omgeving van eikenbomen en niet op de eikenboom zelf. De rupsen zien een nestkast of vleermuiskast namelijk ook als geschikte nestlocatie. Het nest wordt dan onder, achter en soms ook gedeeltelijk in de kast gemaakt.

We raden met klem af om eikenbomen te omwikkelen met folie of plakstrips. Dit is niet effectief, omdat de rupsen zich niet laten beïnvloeden en zelfs onder het folie nesten aanleggen. Daarnaast raken vele natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups vastgeplakt aan de plakstrips. Ook is er een risico dat het plastic in de natuur terechtkomt als het niet volledig wordt verwijderd.

Melden van overlast

Wanneer u op een locatie overlast van de rups ervaart, geef dit dan aan bij de gemeente. U kunt de locatie melden. Geef de locatie zo duidelijk mogelijk door, vermeld bijvoorbeeld het dichtstbijzijnde huisnummer of nummer van de lantaarnpaal.

Overzicht meldingen in onze gemeente

Kijk op deze overzichtskaart(externe link) om te zien waar in onze gemeente een melding is gedaan van de eikenprocessierups.

    Meer informatie

    Over de eikenprocessierups zijn veel fabels in omloop. Wij verwijzen u graag door naar betrouwbare kanalen voor meer informatie. Op de website www.rupsen.info(externe link), ontwikkeld door de GGD, vindt u meer informatie over de gezondheidsaspecten van de eikenprocessierups.

    Het Kennisplatform Eikenprocessierups is een samenwerkingsverband in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). Het Kennisplatform is er voor het verminderen en voorkomen van overlast veroorzaakt door processierupsen in Nederland. Zij geven actuele informatie op www.processierups.nu(externe link).

    Bekijk meer meer tips over het aantrekkelijk maken van uw tuin voor vijanden van de eikenprocessierups: